Inleiding in de filosofie

Wat is filosofie? Die vraag beantwoordt de Duitse filosoof Karl Jaspers op een volstrekt eigen, zeer begrijpelijke en toch nooit populariserende wijze in zijn Inleiding in de filosofie. Daarbij mijdt hij elke leerstelligheid, want zijn credo luidt: ‘Filosofie betekent: op weg zijn. Haar vragen zijn belangrijker dan haar antwoorden en elk antwoord geeft aanleiding tot een nieuwe vraag.’

Jaspers geeft de grondgedachten van de filosofie beknopt weer en laat zien wat haar bronnen zijn en hoe zij is geworteld in het bestaan van de mens. Ook verkent hij hoe de filosofie zich verhoudt tot de wereld, tot wetenschap en geloof, tot grote existentiële thema’s als vrijheid en dood, en tot de geschiedenis.

Over de auteur:
Karl Jaspers (1883-1969) was een Duitse psychiater die als filosoof en theoloog een grote bekendheid geniet, onder andere als erflater van de Vredesbeweging. Hij was docent van Hannah Arendt, met wie hij levenslang bevriend was.

Over de vertaler:
Mark Wildschut (1957) vertaalde eerder onder andere Zijn en tijd (1998) van Martin Heidegger en De protestantse ethiek van Max Weber. In 2012 was hij een van de laureaten van de Letterenfonds Vertaalprijzen. In het voorjaar van 2014 verschijnt bij Uitgeverij Vantilt zijn vertaling van Waarheid en methode van Hans-Georg Gadamer.

Recensie IZB-Ark

 Zoeken naar waarheid

Inleiding in de filosofie van Karl Jaspers (1883-1969) ─ één van de belangrijkste vertegenwoordigers van de 'Existenzphilosophie' ─ is een boeiende en betrokken beschrijving van de filosofie als zoektocht naar waarheid en zin. Filosofie geeft geen wetenschappelijke en altijd fragmentarisch blijvende kennis. Waar het haar om gaat is ‘het geheel van het zijn, dat de mens als mens betreft, om waarheid die als ze dieper doorbreekt dieper grijpt dan welke wetenschappelijke kennis ook’.

De filosofie, aan het begin waarvan de verwondering staat, richt zich naar het eeuwige en boventijdelijke, naar het alles omvattende Zijn, zoekt boven de veelheid van verschijnselen het wezen van het bestaan in wat boven mens en wereld uitstijgt, in het transcendentale, in God.

Deze transcendentale gerichtheid, zo zet Jaspers overtuigend uiteen, geeft echte vrijheid, maar stelt tevens aan de mens de onvoorwaardelijke eis tot het goede; slechts in overgave hieraan beantwoordt de mens aan zijn werkelijke bestemming.

Boeiend is de uiteenzetting over de betekenis der geschiedenis die ons, in de woorden van Jaspers, de wijdste horizon van de mensheid toont en ons de mens leert zien op het toppunt van zijn mogelijkheden en in zijn onvergankelijke scheppingen. Interessant zijn ook de bladzijden over de onafhankelijkheid van de filosoferende mens, de filosofische leefwijze ─ waartoe zelfreflectie, transcenderende bezinning en bewustwording van de eigen taak onontbeerlijk zijn ─ en de geschiedenis van de filosofie.

Deze inleiding tot de filosofie, waarvan de oorspronkelijke Duitse tekst in 1950 verscheen en de eerste Nederlandse vertaling reeds het jaar daarop, is een buitengewoon waardevol geschrift.

O.W. Dubois

April 2013