Komedie in vier bedrijven

Recensie Kameel.nl (Sanne van Raalte)

Intens, humoristisch en integer Bijbelstudieboekje
In de inleiding stellen schrijvers Stefan Paas en Gert-Jan Roest al de prangende vraag: is het verhaal van Jona nou echt gebeurd? Maar naarmate je dit geniale Bijbelstudieboek leest blijkt dit er eigenlijk helemaal niet toe te doen. Een unieke kijk op de ‘roadmovie Jona’.

Tot mijn verrassing blijken Paas en Roest een theoloog en een hoogleraar missiologie te zijn. Dat klinkt wat saai, maar tjonge jonge, wat kunnen die mannen schrijven! Hun humoristische schrijfstijl doet mij denken aan de geniale stijl van Adrian Plass. Komedie in vier bedrijven bevat dan ook enorm veel humor, zonder respectloos te worden. Tegelijk ook een intens mooi boek. Raak, scherp en vol belangrijke lessen als ‘er is hoop, dus lach eens wat vaker’. Helaas kent dit dunne boekje maar net zo weinig hoofdstukken als het Bijbelboek Jona zelf, waardoor hij binnen no time uit is.

Ik heb geregeld slap gelegen van het lachen, stukjes voorgedragen die te geniaal waren om voor mezelf te houden, maar ook heel hard nagedacht over mijn eigen verbeten idealisme. Naast heel veel nieuwe dingen over Jona heb ik ook veel geleerd over God, wij kleine mensjes en onze kijk naar de wereld. Een paar rake quotes: ‘Misschien zou je dat eens moeten durven, echt boos worden op God’. Of ‘Dat de rechtvaardigheid van God het pijnlijkste, mooiste, meest bevrijdende en hoopvolle is wat ons kan overkomen.’ Eén ding is zeker: Stefan Paas en Gert-Jan Roest hebben er een nieuwe fan bij!

Waarom wel lezen: met gespreksvragen, actuele voorbeelden (IS, Bad Man, Lord of the Rings), super leerzaam.
Waarom niet lezen: te snel uit, niet lezen als je jezelf heel serieus neemt. O wacht, lees hem dan juist maar wel.
Aantal sterren: 5 sterren

Sanne van Raalte, december 2015
Lees meer recensies van Sanne van Raalte

Recensie Kameel.nl (Luuk Visser)

Genadige boodschap voor (cynische) idealisten
De titel Komedie in vier bedrijven roept bij mij direct de vraag op over de insteek en bedoelingen van de auteurs. In de inleiding schrijven Stefan Paas en Gert-Jan Roest: "Het boek Jona is een bevrijdende schaterlach met een serieuze ondertoon." Vervolgens beschrijven zij kort verschillende visies op het bijbelboek Jona, maar laten de vraag of wat er in Jona beschreven staat echt gebeurd is in het midden. Het lijkt de auteurs van weinig belang voor de boodschap van het boek. Jona raakt volgens hen thema's die in onze maatschappij heel actueel zijn: idealisme en hoop, onrecht en genade.

Stefan Paas ziet in Jona idealist die cynisch en bitter is geworden. Hij beschrijft treffende overeenkomsten en lessen voor teleurgestelde idealisten. Want, zo zegt hij: "Er is veel kwaad waar we ons terecht over opwinden. (...) Maar als je bitter wordt zie je geen levende mensen meer, alleen nog een zaak waarvoor offers gebracht moeten worden (...) Als je je verlangen naar recht alleen in leven kunt houden door er zorgvuldig voor te waken dat je geen echte, levende mensen ontmoet die tot 'het andere kamp' behoren, dan gaat er iets mis." Jona moest immers naar de inwoners van de stad toegaan, waarvan het kwaad dat ze daar deden ten hemel schreiend was (Jona 1:2). Bepaald geen eenvoudige opdracht, maar Jona mocht leren om zijn angst en wantrouwen los te laten. Vertrouwen wij erop dat God werkt aan de komst van zijn koninkrijk?

Het tweede hoofdstuk plaatst het reisverhaal van Jona op boeiende manier in het grotere doel van de bijbel, namelijk het Koninkrijk van God: de wereld zoals God die bedoelt. Goede en slechte mensen moeten veranderen. Hierin wordt ons als lezer een spiegel voorgehouden. En dat is confronterend, omdat we - net als Jona - vaak star, vroom en egoïstisch zijn. De kern van Komedie in vier bedrijven is misschien wel deze passage: "Jona is in alle opzichten een genadig boek. Niet alleen voor Nineve, maar ook voor Jona zelf." Net als Jona hebben we veel te leren. Gelukkig is God ook met ons 'slow to anger' (Jona 4:1) en eindeloos geduldig.

In het tweede deel van het boek brengen de auteurs Jona ineens heel dichtbij onszelf. Op een knappe manier wordt het verhaal van Jona, wat na een vluchtige lezing een ver-van-ons-bed-show lijkt, ineens ons eigen verhaal. Ook wij hebben te maken met angst, wrok en teleurstelling. Vluchten we of kiezen we voor een liefdevolle confrontatie?

Komedie in vier bedrijven is een krachtige oproep om onszelf nooit in een slachtofferrol te plaatsen. Het is bevrijdend om te leren glimlachen om jezelf, zonder het kwaad te relativeren. God kan ons gebruiken, hoe beschadigd we ook zijn. Als slachtoffer heb je het recht om het kwaad te haten, het geeft je het recht om daders aan te klagen en ter verantwoording te roepen (...) maar het geeft je niet het recht om ze te oordelen, om dood en verderf over hen uit te spreken. (...) Dat is hard, maar ook bevrijdend: want het haalt je uit je kleine verhaal. Nineve is veranderd in plaats van verwoest. Dat wilde God.

Waarom wel lezen: confronteert je met jezelf, raakt maatschappelijke thema's, bevat gespreksvragen.
Waarom niet lezen: de schrijfwijze is hier en daar nogal 'jolig' ten opzichte van de bijbeltekst.
Aantal sterren: 4 sterren.

Luuk Visser, oktober 2015
Lees meer boekrecensies bij Kameel.nl