Filosofie in een tijd van terreur

Het idee voor dit boek werd geboren kort na de terreuraanslagen van 11 september 2001. De Amerikaanse filosofe Giovanna Borradori ging in New York in gesprek met twee grootmeesters van de hedendaagse Europese filosofie, Jürgen Habermas en Jacques Derrida. Dit gesprek ging over de meest destructieve terreurdaad uit de geschiedenis en over het thema terrorisme in het algemeen. Het boek markeert de unieke ontmoeting van twee van de meest invloedrijke denkers van onze tijd: voor het eerst toonden de filosofische tegenvoeters Habermas en Derrida zich hier bereid om zij aan zij aan een gesprek deel te nemen.

Elke dialoog wordt begeleid door een kritisch essay waarin hun belangrijkste opvattingen omtrent terreur en terrorisme worden belicht en gesitueerd in de bredere context van hun respectievelijke filosofische theorieën. Habermas' dialoog is geserreerd, uiterst compact en op elegante wijze traditioneel. Die van Derrida voert de lezer mee op een veel langer pad met tal van onverwachte wendingen. Toch blijken er, verrassend genoeg, veel punten van overeenstemming te bestaan: beiden zijn uiterst kritisch ten aanzien van het gangbare gebruik van het begrip 'terrorisme' en beiden zijn overtuigd van de dringende noodzaak dat het klassieke internationaal recht, gebaseerd op de natie-staat, plaats maakt voor een nieuwe kosmopolitische orde, gebaseerd op continentale bondgenootschappen. In hun benadering van het terrorisme maken zij telkens weer korte metten met de gangbare sociale en politieke retoriek met betrekking tot dit fenomeen.

Jürgen Habermas (1929) was hoogleraar filosofie aan de universiteiten van Heidelberg en Frankfurt. Hij geldt als een van de belangrijkste denkers van het naoorlogse Duitsland. In het Nederlands verschenen van hem o.m. De nieuwe onoverzichtelijkheid (1989), Na-metafysisch denken (1990), Filosofie in een tijd van terreur (samen met J. Derrida; 2004), Dialectiek van de secularisering (samen met J. Ratzinger; 2009) en Geloof en weten (2009).

 

Jacques Derrida (1930-2004) doceerde filosofie aan de Sorbonne en aan de École Normale Supérieure in Parijs en was onderzoeksdirecteur aan de École des Hautes Études en Sciences Sociales. Hij geldt als één van de meest prominente filosofen van onze tijd. Tot zijn meest recente werk behoort o.a. Donner la mort (1999), De quoi demain (dialoog met Elisabeth Roudinesco, 2001) en Chaque fois unique, la fin du monde (2003).