Identiteit

Maatschappelijke veranderingen hebben gezorgd voor een veranderd ik-gevoel. Paul Verhaeghe onderzoekt de effecten van dertig jaar neoliberalisme, vrijemarktwerking, privatisering en de relatie tussen de maakbare samenleving en onze identiteit. Wie wij zijn wordt zoals altijd bepaald door de context waarin wij leven. Die context bepaalt op dit moment: Wie geen succes heeft zal ziek zijn. De dwang tot succes en geluk blijkt een keerzijde te hebben: het leidt tot verlies aan zelfbesef, tot desoriëntatie en vertwijfeling. De mens is eenzamer dan ooit. De liefde is moeilijk te bereiken en betekenisvol leven is diepgaand problematisch geworden. Vanuit zijn klinische ervaring als psychotherapeut laat Verhaeghe zien hoezeer de veranderde maatschappij doorwerkt in de hedendaagse individuele psychische problemen. Mensen komen met andere psychische klachten bij de psychiater dan voorheen. Identiteit is een vervolg op Verhaeghes bestseller Liefde in tijden van eenzaamheid en zijn al even succesvolle Het einde van de psychotherapie.

Recensie IZB-Ark

Veel succes...!

‘Wij genieten ons te pletter maar niemand is tevreden.’ Hoe komt dat toch?

Volgens prof. Paul Verhaeghe ontlenen wij onze identiteit en de daaraan gekoppelde waarden en normen voornamelijk aan onze omgeving. Dus als wij nadenken over identiteit is het belangrijk om na te denken over de boodschap die ons wordt voorgehouden. Tegenwoordig is de moderne media zo’n beetje onze opvoeder. En haar adagio is: “Gij zult succes hebben”! Wie daar niet in slaagt is een ‘loser’: het meest gebruikte woord op het schoolplein…  

In “Identiteit” gaat de altijd wat cynische, sarcastische, karikaturale, en daarom door mij zeer geliefde schrijver, dwars tegen deze heersende tijdgeest in.

Geluk lijkt ‘te koop’, dus hoe meer winst wij maken, hoe meer producten wij kunnen aanschaffen en hoe meer wij zullen genieten. Niets is minder waar, volgens Verhaeghe. Het streven naar genot individualiseert en isoleert ons, en de drang naar succes maakt egoistisch en zeer eenzaam. Wij zijn groepsdieren en werkelijk geluk zullen we moeten zoeken in het opnieuw verbinding zoeken met elkaar. We zullen weer moeten leren vanuit onze ‘buik’, in plaats vanuit ons ‘hoofd’, te leven.

“Identiteit” is een ongewoon scherpe doorlichting van onze huidige cultuur; waarbij de dubbelhartige christelijke context in heden en verleden niet wordt gespaard (wat mij trouwens absoluut niet stoort, want mijn ervaring is dat christenen net zo hard meerennen in de competitieve ratrace als ieder ander!).

Het is geen ‘makkelijk’ boek, maar zeer de moeite waard om er eens goed voor te gaan zitten.

Alleen al het feit dat dit soort studies worden geschreven vind ik ‘verademend’; moet ik zeggen. Er zit verandering in de lucht…

Evelien de Nooijer

Oktober 2012